Eren BABACANOĞLU

Polis Memuru

Bayburt İl Emniyet Müdürlüğü

Sosyal medya hesaplarına e-posta adresi veya telefon numarası ya da her ikisi ile üyelik oluşturulabilmektedir.Sosyal medya üzerinden siber suça maruz kalan kişiler genellikle, kendisi veya bir yakını aracılığı ile e-posta adresi edindikten sonra, sosyal medya üyeliklerini gerçekleştirirler. Akabinde sosyal medya hesaplarına sık sık girmelerine rağmen, e-posta adreslerine aynı sıklıkta giriş yapmazlar veya hiç girmezler. 365 gün giriş yapılmayan e-posta adresleri servis sağlayıcılar tarafından kullanıma kapatılabilir veya bir süre askıya alındıktan sonra kapatılabilir. Kullanıma kapatılan e-posta adresi başka kullanıcılar tarafından talep edilerek alınabilir. Daha önce sizin kullanımınızda olan ve artık başkalarının kullanımına geçen bu e-posta adresi ile bağlantılı sosyal medya hesabınız da “şifremi unuttum, e-postaya bir kod gönder” adımları kullanılarak e-posta adresini elinde bulunduran şahsın kullanımına geçebilir. E-posta adreslerinize zaman zaman giriş yaparak adresinizin başkaları tarafından kullanılmasını önleyebilirsiniz.

Sosyal medya hesaplarınıza ve e-posta adreslerinize tanımlamış olduğunuz gizli sorularınızı dikkat etmeniz gerekmektedir. Suça maruz kalan kişilerin gizli sorularının genellikle herkes tarafından tahmin edilebilen cevapları vardır. Gizli sorunuzun ne olduğunun tahmin edilmesi, e-posta hesabınızın başkaları tarafından ele geçirilebilmesini sağlamakta, bu sayede e-posta hesabınızın ele geçirilmesini kolaylaşmaktadır. Gizli sorunuzun sadece sizin bilebileceğiniz bir cevabı olmasına özen gösteriniz.

Sosyal medya hesaplarınıza cep telefonu numaranızı tanımlamanız, hesaplarınız bir başkası tarafından ele geçirilirse, kısa bir süre içinde tekrar hesabınızı geri almanızı sağlayabilir.

Bazı sosyal medya sitelerinde, hesap sahibine özel “Arşiv İndirme” kısmı bulunmaktadır. Arşiv İndirme kısmından arşivinizi indirdiğinizde hesabınızın ilk açılış zamanından son giriş yapılan zamana kadar, hesaba giriş yapılan IP adreslerinin kaydının tutulduğunu gözlemleyebilirsiniz. Başkaları tarafından ele geçirilen sosyal medya hesabınızı tekrar alabilmeniz halinde, arşivinizi indirerek hesabınıza şüpheli kişilerce giriş yapılan IP adreslerini tespit edebilirsiniz. Hesabınız e-posta adresinize uzun süre girmemekten kaynaklı ele geçirilmiş ve siz de tekrar almayı başarabilmişseniz, en hızlı şekilde hesabınıza yeni bir e-posta adresi tanımlayıp artık sizin kullanımınızda olmayan e-posta adresini hesabınızdan silmeniz gerekmektedir. Aksi halde hesabınıza tanımlı e-posta adresi şüpheli kişinin kullanımında olduğundan “şifremi unuttum, e-postaya bir kod gönder” adımını kullanarak tekrar ele geçirilebilir.

Şüphelilerce ele geçirilen sosyal medya hesapları genellikle dolandırıcılık amaçlı ele geçirilmektedir. Hesabı ele geçirin kişiler, hesapta kayıtlı arkadaşlarınız ile sizmiş gibi konuşarak, “(Çeşitli şirketlere ait) hediye çeki dağıtıyorum, indirim kuponu dağıtıyorum” “Seni de düşündüm” “Telefon numaran faturalı mı, Telefon numaranı söyler misin, Sana para göndereceğim” “Cep telefonuna gelen kodu bana söyler misin” gibi çeşitli mesajlarla sizleri kandırmaya ve maddi zarara uğratmaya çalışmaktadır. Bu gibi mesajlara itibar etmeyip, hemen hesabın gerçek sahibi ile iletişime geçerek arkadaşınızdan bilgi alabilirsiniz.

Sosyal medya hesaplarınızda paylaşmış olduğunuz fotoğraflara belli kriterler koyarak (“Sadece ben”, “sadece arkadaşlar” v.b) herkes tarafından görüntülenmesini engelleyebilirsiniz. Sosyal medya sitelerinde herkese açık olarak paylaşmış olduğunuz fotoğraflarınız, herkesçe rahatlıkla indirilebilmektedir. Kötü amaçla indirilen fotoğraflarınız ile adınıza sahte hesaplar açılabilir. Adınıza açılan hesaplardan, gerçek hesabınızda tanımlı arkadaşlarınıza sizden geliyormuş gibi mesajlar gönderilmek suretiyle, arkadaşlarınız dolandırılmaya çalışılabilir. Arkadaş listenize de belli kriterler koyarak (“sadece ben”, “Sadece arkadaşlar” v.b) herkes tarafından görüntülenmesini engelleyebilirsiniz. Böylelikle adınıza açılan sahte hesap kullanıcısı tarafından arkadaşlarınızın dolandırılmasını engelleyebilirsiniz.

Sosyal medya hesaplarınızda kullandığınız profil fotoğrafınızın herkes tarafından görünmesini engelleyemeyeceğinizden, profil fotoğrafınızı manzara fotoğrafı v.b fotoğraflar yapmanız profil fotoğrafınızın da tanımadığınız kişilerin eline geçmesini önleyecektir.

Sosyal medya siteleri üzerinden yapılan dolandırıcılıkların ilk aşaması genellikle GSM Operatörü üzerinden Mobil Ödeme Sistemleri kullanılarak, ikinci aşaması ise hesap ya da kredi kartı bilgileriniz ele geçirilerek yapılmaktadır. Mobil Ödeme Sistemi ile alışveriş yapmıyorsanız, GSM Operatörünüzün Müşteri Hizmetlerini arayarak “Hattınızı Mobil Ödemelere kapattırabilir” ya da Mobil ödeme limitinizi “sıfır” olarak değiştirebilirsiniz. Bu sayede dolandırıcılar tarafından SMS gönderme talimatı verilmesinin üzerine 7979, 6662, 3544, 5685 v.b gibi numaralı hatlardan cep telefonunuza gelen SMS’leri EVET yazarak onaylasanız dahi hattınıza herhangi bir ücret yansımayacaktır.

Bazı sosyal medya sitelerinde çeşitli güvenlik önlemleri mevcuttur. Bunlardan biri de “Kod Matik” uygulamasıdır. “Kod Matik” uygulamasını aktif hale getirirseniz, daha önce hesabınıza giriş yapmadığınız bir yerden giriş yapılmaya çalışıldığında, şifreniz bilinse dahi cep telefonunuza gelen “Onay Kodu” girilmeden hesabınıza erişim mümkün olmayacaktır.

İnternet üzerinden suç olduğunu düşündüğünüz bir paylaşım görmeniz halinde, ekran görüntüsü alarak ihbarda bulunmanız, daha sonradan paylaşım yapan kişinin bu paylaşımını silmesi halinde belgelemeniz anlamına gelmektedir. Ekran görüntüsü alırken URL (Adres Çubuğu) adresinin görüneceği şekilde almanız, uzman kişilerce aynı URL adresine girilip konunun derinliğine araştırılabilmesini ve şüpheli kişi ya da kişilerin tespit edilebilmesinde kolaylık sağlayacaktır.

Dijital dünyanın sürekli bir gelişim içinde olduğu, sosyal medya sitelerinin bu gelişim ile birlikte günden güne değişerek kullanıcılarına yeni hizmetler sunduğu düşünüldüğünde; belirtilen bu önlemlerin yeterli olmayacağı ancak sosyal medya üzerinden suça maruz kalma oranını oldukça azaltacağı değerlendirilmektedir.