Bilindiği üzere, Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı bünyesinde yapılandırılan Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM); ülkemiz adına Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi’nin  (EMCDDA) Ulusal Temas Noktası olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

Bu yönde, PHARE İşbirliği Projeleri çerçevesinde ülkemiz ile EMCDDA arasında 2007 yılında “Türkiye Çalışma Programının ve Çalışma Gruplarının Oluşturulması Projesi” hayata geçirilmiştir. Anılan proje kapsamında oluşturulan çalışma gruplarından biri de Erken Uyarı Sistemi Ulusal Çalışma Grubu’dur.

EWS Ulusal Çalışma Grubu ülkemizde uyuşturucu ile mücadele alanında faaliyet yürüten birçok kurum ve kuruluştan seçilmiş bir ekipten oluşmaktadır. Grupta Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı,  Ticaret Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Hacettepe Üniversitesi ve ilgili diğer kurumlardan toplam 20 temsilci bulunmaktadır. Grup iletişimi e-posta aracılığı ile gerçekleştirilmekte, EWS sistemi aracılığı ile yapılan yeni bir bildirim tüm grup üyeleri ile paylaşılmaktadır.

EWS kapsamındaki kurumlar ülkede yeni bir madde ile karşılaştıklarında “Yeni Psikoaktif Maddeler İçin Rapor Formu”nu doldurarak TUBİM’e göndermektedir. Daha sonra yapılan toplantılarda söz konusu madde/maddelerin;

• Bağımlılık gelişme ihtimali ve olası bağımlılığın ağırlığı,
• Kullanıcı açısından taşıdığı sosyal riskler,
• Toplumda yaratacağı huzursuzluk ve şiddet ile ilişkisi yönünde değerlendirmeleri yapılmaktadır.

2008-2020 yılları arasında EWS Ulusal Çalışma Grubunca 24 toplantı gerçekleştirmiştir. Düzenlenen toplantılar sonucunda toplam 882 yeni psikoaktif madde yasa kapsamına alınmıştır. Bu maddelerden 264 tanesi sokak ismi ile “Bonzai” olarak adlandırılan sentetik kannabinoidlerdendir.

Yeni nesil uyuşturucu madde sayısının son yıllarda hızla artması neticesinde, bu maddeler ile daha etkin mücadele edebilmek için Dünya’da henüz on bir ülke tarafından uygulanan “Jenerik Sınıflandırma”* adı verilen sistemin ülkemize nasıl uyarlanabileceği hakkında EWS Ulusal Çalışma Grubu tarafından çalışmalara başlanmıştır.

Jenerik Sınıflandırma; uyuşturucu maddelerin isimlerinin tek tek sayılarak 2313 Sayılı Kanun kapsamına alınmaları yerine, uyuşturucu özelliği olan maddelerin etken ana grubu üzerinde değişiklik yapılabilecek noktaların tespit edilerek, bu noktalara bağlanacak grupların yazılması sonucu ortaya çıkan maddeler listesi olarak tanımlanmaktadır.

EWS Ulusal Çalışma Grubu tarafından yapılan toplantılar sonucu hazırlanan “Jenerik Sınıflandırma”[1] çalışmasına ilişkin metin, 06 Şubat 2015 tarihli ve 29259 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 26/01/2015 tarihli ve 2015/7238 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunun 19. Maddesi hükümlerine dahil edilmiştir.

Bu tanımlama sayesinde yeni nesil uyuşturucu maddelerin büyük bir kısmı henüz ülkemize girmeden otomatik olarak 2313 Sayılı Kanun kapsamına alınmaktadır.

2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun Kapsamına Alınan Maddelerin Durumu

Kaynak: TUBİM, 2020

2020 yılı itibariyle yeni psikoaktif maddelerden 370 tanesi “Jenerik Sınıflandırma” sistemi ile 2313 Sayılı Kanun kapsamına dahil edilmiştir.

KAYNAKÇA

Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM), 2020