Araç sürücülerinin aşırı ve uygun olmayan hızda araç kullanma davranışı, trafik kazası oluşumu üzerinde önemli etki yaratan trafik kural ihlalidir. Kaza analizlerinde, karayolu trafiğinde aşırı ve uygun olmayan hızlarda araç kullanımı karayolu trafik kazalarının nedenleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Trafik güvenliğinin sağlanması bağlamında “Hız Yönetimi” alanında son yıllarda uygulamaya konulan Ortalama Hız Koridorlarının (Ortalama Hız İhlal Tespit Sistemleri) yaygınlaştırılarak hız denetimlerinin güçlendirilmesi yaklaşımı, 2021-2030 Trafik Güvenliği Strateji Belgesi’nin öncelikli alanları içerisinde yer almaktadır.

Emniyet Genel Müdürlüğü (Trafik Başkanlığı) tarafından PTS EDS Projesi ile hızdan kaynaklanan trafik kazalarının ve bu kazaların sonucu meydana gelen can kayıplarının azaltılması amacıyla; karayolları üzerinde Kent Güvenlik Yönetim Sistemine (KGYS) ait mevcut yazılım ve donanımlar kullanılarak ‘‘Ortalama Hız İhlal Tespit Sistemleri’’ oluşturularak ülke genelinde hız denetimleri yaygınlaştırıldı.

Ortalama Hız İhlal Tespit Sistemleri, iki nokta arasında her araç cinsi için ayrı ayrı belirlenen hız sınırını esas alarak, bu iki nokta arasında geçiş yapan araçların toplam seyahat süresi üzerinden ortalama hızlarını hesaplayan ve hız ihlali yapan araçları tespit ederek ilgili trafik birimine aktaran sistemdir.

Literatür kaynaklarında “Ortalama Hız Koridoru, Noktadan Noktaya Hız Denetimi, Bölüm Kontrolü” olarak da geçmektedir.

PTS EDS Projesi kapsamında sistemlerin kurulum ve entegrasyon çalışmalarına 2020 yılı sonunda başlanılmış ve günümüzde 54 ilde toplam 19.326 km uzunluğa sahip 468 ortalama hız ihlal tespit sistemi ile denetimler sürekli ve etkin bir şekilde devam etmektedir.

Sistemler kullanıma açılmadan önce Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından koridorun başlangıç noktasının önüne ve koridor içerisine belirli mesafelerde sürücülerin bilgilendirilmesine yönelik levha tesis işlemleri, Türk Standartları Enstitüsü tarafından da ortalama hız ölçümüne yönelik muayene işlemleri yapılmaktadır.

 PTS-EDS PROJESİNİN HEDEFLERİ

• Sürücüler üzerinde ‘‘Algılanan Yakalanma Risk Duygusunun’’ artırılması ile; hızdan kaynaklanan trafik kazalarında düşüş sağlanması, ölüm ve yaralanmaların azaltılması,
• En az insan kaynağı kullanılarak; en fazla alanın, tüm zaman dilimlerinde denetlenebilmesi ile denetim potansiyelinin artırılması,
• Düzenli bir trafik akışının temin edilmesiyle; yakıt sarfiyatının azaltılması, trafik sıkışıklığının önlenmesi,
• Çevresel gürültünün ve havaya salınan zehirli gazların azaltılması hedeflenmiştir.

Sistemlerin 2025 yılı itibariyle şehir içi karayolu noktalarında da trafik denetimlerinde kullanılması planlanmaktadır.

Sistemlerin bulunduğu yerler vatandaşlarımızın bilgilendirilmesi amacıyla www.egm.gov.tr ve www.trafik.gov.tr adreslerinde yayınlanmaktadır.