Son yıllarda çevremdeki pek çok insan aynı konudan şikayet etmeye başladı; duyarsızlık ve kural tanımazlık. Ben yaptım oldu anlayışı küçükten büyüğe herkesi egemenlik altına almaya başlayan bir süreç haline geldi.  Bunun temel nedenlerinden biri çocuk odaklı ailelerin artmasıyla beraber, toplumun temel taşı olan çocuklara sorumluluk eğitiminin verilmemesi yatmaktadır.

Sorumluluk, bireyin yaş, cinsiyet ve gelişim düzeyine uygun olarak yüklendiği ve yüklenmek zorunda olduğu görevleri yerine getirmesidir. Bu duygu, erken çocukluk devrelerinden itibaren çocukta gelişir. Her anne-baba çocuğunu kendi ayakları üstünde duran bir birey olarak yetiştirmek ister ama sorumluluk kendiliğinden gelişen bir yeti ya da beceri değildir. Hayat ile ilgili diğer değerler gibi sorumluluk da çocuğun öncelikle anne-babasından daha sonra sosyal çevresinden öğrendiği, geliştirdiği bir beceridir. Sorumluluk kazandırmanın en uygun olduğu belli bir yaş yoktur, ama çocuğun kendi başına bir işi yapmaya istekli ve hazır olduğu zamanlar vardır. Bu zamanlarda ona gerekli imkanlar hazırlanmalıdır.

Sorumluluk sahibi kişiler; kendi kararlarını verebilen, karar alırken ellerindeki kaynakları kullanabilen, değer yargılarını gözeten, bağımsız davranabilen, kendine güvenli, başkalarının haklarını çiğnemeden kendi ihtiyaçlarının karşılayabilen kişilerdir.

Yaz tatilini geçirdiğimiz bu günlerde çocukların boş zamanlarını daha iyi değerlendirebilmesi adına sorumluluk eğimi konusuna daha çok eğilmek yerinde olacaktır. Böylece çocuk öz disiplin sağlayarak ders çalışması konusunda başında devamlı birilerinin beklemesine; yetişkin olduğunda örneğin trafikte kuralara uymak için trafik polisine, ailesinin sorumluğunu almak için anne babasına ihtiyaç duymayacaktır.  Bu gelişim sürecinde size yardımcı olacak bazı öneriler;

•  Çocuğun yaşına, gelişimsel düzeyine, bireysel özellik ve ilgilerine uygun görev ve sorumluluklar verilmelidir. Bunu önceleri tam olarak yerine getiremese de ebeveynlerin müdahale etmeden defalarca tekrarına izin vermesi çok önemlidir.
•  Olanak buldukça seçim yapmasına imkan sağlamak karar verme yetisini geliştirecektir.
•  Karşılaştığı sorunlara kendi başına çözüm yolları bulmasına destek olmak ve sadece gerektiği yerde müdahale etmek kendi sınırlarını keşfetmesi açısından oldukça önemlidir.
• Yaptığı hareketlerin sonuçlarını değerlendirmek ve bu hareketlerin başkalarını nasıl etkileyebileceğini görmesini sağlamak içgörü kazanmasına yol açacaktır.
• Çocuğun sorumluluk almak istediği durumları iyi değerlendirmeye çalışarak hevesini kırmadan sorumluluğunu yerine getirmesine destek ve yardımcı olmak gerekmektedir.

            Bununla beraber diğer bir önemli nokta, sorumluluğu öğretmek için sorumluluk vermeye istekli olmanızın tek başına yeterli olmamasıdır. Nutuk çekerek sorumluluk öğretemezsiniz. Bir ana baba olarak, biraz gerisinde durup bir şeylerin olmasına izin verme yürekliliğini göstermelisiniz. Unutmayınız ki çocuklar dediğinizi değil; yaptıklarını taklit ederek davranış geliştirirler.